Stanowisko badań
Stanowisko, które było rozpoznawane w czasie letnich wykopalisk w latach 2022–2023 znajduje się w pobliżu kościoła Wniebowzięcia NMP w Staromieściu, którego historia sięga XII w., a także rzeki Białki. Takie sąsiedztwo mogło oznaczać idealne warunki do funkcjonowania osadnictwa. Do 2022 r. obszar stanowiska w Staromieściu znany był jedynie z badań powierzchni tego terenu, które wykazały obecność wczesnośredniowiecznych fragmentów ceramiki naczyniowej. Obecność materiałów zabytkowych, tło historyczne Staromieścia oraz lokalizacją miejsca pozwoliły na wytypowanie obszaru do badań archeologicznych w sezonach 2022–2023.
Odkrycia
W 2022 r. odnaleziono m.in. relikt pieca i ołowianych odważników, które mogły być w nim wytapiane oraz obecność srebrnych monet – wyróżnić tutaj należy denar Władysława II Wygnańca. Wyniki badań przeprowadzonych na tym obszarze skłoniły do potwierdzenia hipotezy, opartej na przekazach pisanych, że w tym miejscu mógł znajdować się przedlokacyjny Lelów.
W lipcu 2023 r. odkryte zostały fragmenty naczyń glinianych, których używali mieszkańcy osady we wczesnym i późnym średniowieczu, a także w okresie nowożytnym. Tegoroczne badania pozwoliły na uchwycenie zasięgu osady w jej południowo-wschodniej części.
Organizatorem badań terenowych był dr Olgierd Ławrynowicz (Instytut Archeologii UŁ), pracami w terenie kierował mgr. Radosława Zdaniewicza (SDNH UŁ, SNAP OG).
Science Hub UŁ w Krapkowicach
Efekty projektu badawczego NPRH MNiSW „Miejsca pamięci i zapomnienia. Badania interdyscyplinarne północnych terenów Jury Krakowsko-Częstochowskiej” stały się inspiracją do współpracy z Towarzystwem Przyjaciół Krapkowic. Ma ona na celu pokazać zmiany, które zaszły w krajobrazie miasta Krapkowice. Metodą wywiadu etnograficznego zostaną wybrane obiekty ważne dla lokalnej społeczności oraz zamieszkałej tu rodziny autorki projektu, Darii Kacprowicz, studentki archeologii UŁ. Analizowane lokalizacje zostaną porównane ze zdjęciami archiwalnymi oraz zdjęciami dostępnymi w Internecie przy pomocy narzędzie Google Street View.
W projekcie pt. „Archeologizacja współczesnego dziedzictwa kulturowego Krapkowic. Analiza multidyscyplinarna wybranych obiektów”, realizowanym w ramach programu Science Hub UŁ, zarejstrowane i zintepretowane zostaną zmiany, które zaszły w krajobrazie Krapkowic. W projekcie będzie można znaleźć katalog wybranych miejsc, domiary GPS, plany oraz opis widocznych zmian, które zaszły w krajobrazie. Owoc pracy będzie zamieszczony na stronie internetowej, tak by opracowanie mogło trafić do mieszkańców badanego terenu oraz władz samorządowych.
Opiekunem obu projektów jest dr Olgierd Ławrynowicz.
Informacje o projektach
Projekty realizowane zostały w ramach Science Hub UŁ – ogólnouczelnianej platformy współpracy, która ma na celu wspieranie społeczności akademickiej UŁ w realizacji wdrożeniowych projektów naukowych we współpracy z otoczeniem.
Tytuł projektu: Archeologizacja współczesnego dziedzictwa kulturowego Krapkowic. Analiza multidyscyplinarna wybranych obiektów
Osoba sprawująca opiekę: dr Olgierd Ławrynowicz, Katedra Archeologii Historycznej i Bronioznawstwa
Osoba studiująca: Daria Kacprowicz, Archeologia
Partner: Towarzystwo Przyjaciół Krapkowic
Opis projektu: Projekt ma na celu zdiagnozowania przemian w krajobrazie fizycznym i kulturowym, które zaszły na przestrzeni ostatnich lat w Krapkowicach, mieście powiatowym w woj. opolskim. Wpisuje się w zakres tematyczny i metodologiczny archeologii współczesności (ang. Archaeology of the Contemporary Past).
Tytuł projektu: Przedlokacyjny Lelów. Popularyzacja wyników badań archeologicznych
Osoba sprawująca opiekę: dr Olgierd Ławrynowicz, Katedra Archeologii Historycznej i Bronioznawstwa
Osoba studiująca: Anna Ciszek, Archeologia
Partner: Lelowskie Towarzystwo Historyczno-Kulturalne
Opis projektu: Celem projektu jest popularyzacja wyników badań archeologicznych podziemnych reliktów przedlokacyjnego, wczesnośredniowiecznego Lelowa, odkrytych w latach 2022– 2023 na terenie wsi Staromieście pod Lelowem na terenie historycznej zachodniej Małopolski (obecnie w pow. Częstochowskim w woj. śląskim)
Materiał: A. Ciszek, D. Kacprowicz, O. Ławrynowicz
Redakcja: Science Hub UŁ